Προσοχή, ενδέχεται να περιέχονται SPOILERS
Τον λατρεύω τον Σαραμάγκου, μου αρέσει η γραφή του, μου αρέσει η φιλοσοφία του, μου αρέσει η πρωτοτυπία των θεμάτων του. Καθηγητής Ιστορίας, μονόχνοτος και μοναχικός, κατά τύχη βλέπει σε μια ταινία έναν σωσία του και μετά από δισταγμούς και ξενύχτια όπου παλεύει με τον κοινό νου (ναι συμμετέχει κι αυτός στη συζήτηση) αποφασίζει να τον συναντήσει. Η εταιρεία παραγωγής του στέλνει τη διεύθυνση του ηθοποιού και τελικά συναντιούνται. Είναι ίδιοι!!!Και το πράγμα θα τελείωνε εκεί αν δεν έκανε ο καθηγητής ένα χαζό σφάλμα, που ο ηθοποιός το παρεξήγησε και τώρα κυνηγάει ο ηθοποιός τον καθηγητή και του κλέβει την κοπέλα που ερωτοτροπεί για ένα βράδυ, παραπλανώντας την ότι είναι ο καθηγητής! Με τη σειρά του ο καθηγητής κοιμάται με τη γυναίκα του ηθοποιού. Ένα τροχαίο όμως βάζει απρόσμενο τέλος ανατρέποντας τα πάντα. Ποιος σκοτώθηκε πραγματικά για τον κόσμο; :) Έξυπνη ιδέα, χωρίς να εξηγεί ρεαλιστικά ή πραγματιστικά αν είναι όντως αδέρφια ή αν είναι σύμπτωση κλπ. και το μυθιστόρημα να πάει αλλού (αναζητήσεις, μάνα πες την αλήθεια κλπ.). Μια απλή καθημερινή (;) ιστορία δηλαδή. Με το γνωστό ύφος του Σαραμάγκου με τις μεγάλες προτάσεις. Ίσως κουράσει κάποιους αυτό το στυλ αλλά εμένα μου αρέσει, αντί να έχουμε διαλόγους με παύλες και σημεία στίξης, έχουμε ενιαίο κείμενο, όπου ο κάθε διαλεγόμενος ξεκινά με κεφαλαίο την \"ατάκα\" του και οι διαλεγόμενοι χωρίζονται με κόμματα! Γενικά υπάρχουν μεγάλες προτάσεις στα κείμενα του Σαραμάγκου αλλά πιστέψτε με, αξίζει να τον διαβάσετε. Δυστυχώς, παρόλο που η ιστορία προχωρά αργά, με το πάσο της, (σε καμία περίπτωση δεν κάνει κοιλιά μιας και ο συγγραφέας μας εξηγεί γιατί διευκρινίζει κάποια σημεία κατά τη ροη της αφήγησης, επίσης απολαμβάνεις να διαβάζεις ατάκες όπως: \"Η ανθρώπινη ψυχή είναι ένα κουτι΄που άνα πάσα στιγμή μπορεί να πεταχτεί από μέσα του ένας παλιάτσος που κάνει μορφασμούς και μας βγάζει τη γλώσσα, υπάρχουν όμως περιπτώσεις που ο ίδιος αυτός παλιάτσος αρκείται να μας κοιτάζει πάνω από το κουτί του και βλέποντας πως καά λάθς προχωρούμε σύμφωνα με το σωστό και το χρηστό, γνέφει επιδοκιμαστικά το κεφάλι, σκεπτόμενος πως είμαστε άλλη μια χαμένη περίτπωση\" σελ. 304). και έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε τα σχόλια του συγγραφέα πάνω στο δημιούργημά του και στον κόσμο που το κινεί, ξαφνικά, τα δύο τελευταία κεφάλαια κλείνουν την ιστορία απότομα. Τη νύχτα της αντικατάστασης στο κρεβάτι ακολουθεί το τροχαίο, ο καθηγητής ενημερώνει τη μάνα του ότι ζει, της αποκαλύπτει την αλήθεια για τον σωσία του για να μην στενοχωρηθεί άδικα, η σύζυγος του ηθοποιού σοκάρεται αλλά τον συγχωρεί και δείχνει πρόθυμη να τον αντικαταστήσει (μα είναι δυνατόν;) και εκεί που χάνεται ο έλεγχος είναι στο τελευταίο κεφάλαιο, που χτυπά το τηλέφωνο στο σπίτι του ηθοποιού, το σηκώνει ο καθηγητής και μια ολόιδια φωνή του λέει: Ναι γεια σας, σας ψάχνω, είμαστε ίδιοι!!!!!!ΟΚ μάλλον ο συγγραφέας μας κλείνει το μάτι, δεν μπορώ να το εξηγήσω αλλιώς! Σε γενικές γραμμές πρωτότυπη ιστορία, η γνωστή γραφή του Σαραμάγκου αλλά τελειώνει γρήγορα και κλείνει σχετικά βιαστικά.